หากทุกคนในสังคมให้ความสำคัญกับ Responsible AI หรือการพัฒนา AI อย่างมีความรับผิดชอบ สังคมโลกก็จะอยู่ด้วยกับอย่างสงบสุข และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นกับการมาของเจ้า AI เทคโนโลยีเปลี่ยนโลกอย่างแน่นอน
ความเฟื่องฟูของ AI (Artificial Intelligence: ปัญญาประดิษฐ์) ซึ่งปัจจุบันก้าวมาถึงยุค Generative AI คือ สามารถสร้างเนื้อหาใหม่ที่เลียนแบบความคิดสร้างสรรค์และความเข้าใจของมนุษย์ จากนั้นก็ประมวลผลให้ตรงกับโจทย์ที่ได้รับแล้วถ่ายทอดออกมาเป็นผลลัพธ์ชิ้นใหม่ ในที่นี้หมายถึง การใช้ ChatGPT โดยมนุษย์ตั้งโจทย์ให้ เขียนบทความหัวข้อหนึ่ง ไม่กี่วินาทีเจ้า ChatGPT ก็เขียนเนื้อหาใหม่มาให้ โดยการเรียนรู้จากข้อมูลเดิมที่มีอยู่ ซี่งสร้างความตื่นเต้นให้กับคนทั่วโลก กระทั่งเชื่อกันว่า AI จะเป็นเทคโนโลยีเปลี่ยนโลกเลยทีเดียว
แต่กระนั่น วิวัฒนาการของ AI ทำให้มนุษย์โลกเกิดข้อกังวลมากมาย และมองว่า การนำ AI ไปใช้ควรจะต้องตระหนักถึงประเด็นต่างๆ ดังเช่น เรื่องความยุติธรรม ความโปรงใส ความเสมอภาค และความปลอดภัย เพราะการนำไปใช้อาจจะเกิดสิ่งที่ไม่ได้นึกถึงขึ้นได้ โดยการ…
- นำไปใช้ในทางที่ผิด ไม่มีจริยธรรม เช่น ใช้เป็นเครื่องมือในการสร้าง Fake News ใช้ ChatGPT เขียนอีเมลหลอกลวงด้วยภาษาที่สละสลวยเหมือนเจ้าของภาษาทำให้ดูน่าเชื่อถือ
- นำผลลัพธ์จาก ChatGPT ไปใช้โดยไม่รู้ว่าเป็นข้อมูลที่ผิดหรือบิดเบือน เกิดขึ้นได้ในกรณีที่ในฐานข้อมูลที่ ChatGPT ทำการเรียนรู้ (Learning) มีข้อมูลที่ผิดหรือบิดเบือน ก็จะทำให้ผลลัพธ์นั้นผิดพลาดได้
ทำให้ทั้ง Microsoft และ Google กำลังให้ความสำคัญกับประเด็น Responsible AI หรือการพัฒนา AI อย่างมีความรับผิดชอบ เพื่อให้เกิดการพัฒนาสังคมเชิงบวกอย่างแท้จริง และส่งเสริมความไว้วางใจจากผู้ใช้ บนเป้าหมายที่จะนำไปสู่ประโยชน์สูงสุดและหลีกเลี่ยงความหายนะต่อสังคม
ทั้งนี้ประเด็นสำคัญในการพัฒนา AI อย่างมีความรับผิดชอบ หรือ Responsible AI มุ่งเน้นการพัฒนาเพื่อสร้างโอกาสใหม่ๆ ที่จะทำให้เกิดการปรับปรุงคุณภาพชีวิตของผู้คนทั่วโลก ทั้งด้านการดูแลสุขภาพ การศึกษา ไปจนถึงด้านธุรกิจ
Responsible AI คืออะไร?
Responsible AI หมายถึง แนวคิดในการออกแบบ การพัฒนา และการปรับใช้ระบบปัญญาประดิษฐ์ ให้อยู่ในกรอบของจริยธรรม เคารพสิทธิมนุษยชน มีความรับผิดชอบต่อผู้อื่น ต่อสังคมประเทศ และสังคมทั่วโลก โดยครอบคลุมถึงผลกระทบเชิงลบในประเด็นต่างๆ ได้แก่ ความเป็นธรรม ความโปร่งใส ความเสมอภาค ความเป็นส่วนตัว และความปลอดภัยของเทคโนโลยี AI ซึ่งอาจรวมถึงแนวปฏิบัติที่มุ่งสร้างความมั่นใจต่อการใช้ระบบ AI
ปัจจุบันมีควาพยายามที่จะทำให้เกิด Responsible AI เพื่อสร้างความสมดุลระหว่างความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและด้านจริยธรรม ที่จะนำไปสู่ความมั่นใจว่าเทคโนโลยี AI เป็นประโยชน์ต่อบุคคลและสังคมโดยรวม
ประเด็นสำคัญของ Responsible AI
Responsible AI หรือ AI ที่มีความรับผิดชอบ ถูกให้ความสำคัญอย่างมากจากหลายๆ ฝ่าย ไม่ต่างอะไรกับการใช้ AI อย่างไร้คุณธรรมที่หลายประเทศมีความพยายามที่จะออกกฎหมายมาตีกรอบการใช้งาน ซึ่งถ้ากล่าวถึงความรับผิดชอบ ควรจะต้องลงลึกไปถึงตั้งแต่การออกแบบ การพัฒนา จนไปถึงการใช้งานที่จะต้องมีความรับผิดชอบและมีจริยธรรม
ในบทความนี้จึงจะกล่าวถึง 6 ประเด็นที่ควรตระหนัก หากจะสร้างให้เกิด Responsible AI (AI ที่มีความรับผิดชอบ) ดังนี้
- การกำกับดูแล: AI ที่มีความรับผิดชอบ ควรจะต้องมีการกำกับดูแลที่ชัดเจน ซึ่งรวมถึงการกำหนดบทบาทของผู้มีส่วนได้ส่วนเสียที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนา และการนำไปใช้ โดยการจัดตั้งองค์กรกลางที่จะมารับภารกิจในการกำกับดูแลขึ้นมา ทำการกำหนดกฎระเบียบ มาตรฐานต่างๆ ตลอดจนตรวจสอบการปฏิบัติตามข้อกำหนดเหล่านั้น
- จริยธรรมและความรับผิดชอบ: ควรมีการสร้างจริยธรรมและความรับผิดชอบ ตั้งแต่นักพัฒนา นักศึกษา และกลุ่มผู้ใช้งาน เพื่อให้เกิดความตระหนักรู้ มีความรับผิดชอบต่อผลลัพธ์ที่ตัวเองสร้างขึ้นมา ที่จะส่งผลต่อผู้อื่นและสังคมในวงกว้าง จะนำไปสู่การลดปัญหาที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต
- ความเป็นธรรมและการหลีกเลี่ยงอคติ: ระบบ AI มีความฉลาดเท่ากับข้อมูลที่ได้รับการฝึกฝน หากข้อมูลการฝึกอบรมมีความเอนเอียงหรือสะท้อนถึงการปฏิบัติที่ไม่เป็นธรรม อัลกอริทึมของ AI ก็จะขยายความเอนเอียงเหล่านั้นออกไปได้ และนอกจากนี้ AI ที่มีความรับผิดชอบจะต้องไม่สร้างจิตอคติให้แก่ผู้ใช้งาน และคนในสังคมด้วย
- ความเป็นส่วนตัวและการปกป้องข้อมูล: ระบบ AI มักต้องการการเข้าถึงข้อมูลจำนวนมากเพื่อเรียนรู้และคาดการณ์ แนวทางปฏิบัติของ AI ที่มีความรับผิดชอบ ควรต้องมีวิธีการจัดการให้ผลลัพธ์ที่เกิดจาก AI มีข้อมูลที่ไม่ละเมิดความเป็นส่วนตัว เช่น มีการลบข้อมูลระบุตัวตน และมีมาตรการรักษาความปลอดภัยที่เข้มงวด อีกทั้งให้ความสำคัญต่อการปกป้องสิทธิความเป็นส่วนตัวของแต่ละบุคคล
- ผลกระทบทางสังคม: เทคโนโลยี AI สามารถสร้างผลกระทบอย่างลึกซึ้งต่อสังคมได้ ซึ่งจะส่งผลต่อการจ้างงาน การศึกษา การดูแลสุขภาพ และอื่นๆ ดังนั้น AI ที่มีความรับผิดชอบควรต้องคำนึงถึงผลกระทบทางสังคมที่อาจเกิดขึ้นจากการปรับใช้ AI และสิ่งสำคัญคือ ควรทำให้มีส่วนสร้างประโยชน์เชิงบวกให้กับสังคม ลดความเหลื่อมล้ำ รวมทั้งใช้งานให้สอดคล้องกับกรอบและหลักการทางจริยธรรม
- หลีกเลี่ยงการใช้งานในทางที่ผิด: เทคโนโลยี AI มีศักยภาพทั้งผลลัพธ์เชิงบวกและเชิงลบ AI ที่มีความรับผิดชอบมีจุดมุ่งหมายเพื่อป้องกันการใช้ระบบ AI ในทางที่ผิด เช่น การเผยแพร่ข้อมูลที่ผิด การรุกล้ำความเป็นส่วนตัว นอกจากนี้ยังต้องคิดถึงผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นโดยไม่ได้ตั้งใจ เช่น การเลิกจ้างงาน การปั่นความคิดให้เชื่อในสิ่งที่ผิดเพี้ยน เป็นต้น
ที่กล่าวมานี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของแนวทางในการสร้างResponsible AIเพื่อให้สังคมโลกอยู่ด้วยกันอย่างสงบสุขกับเทคโนโลยีAIที่ว่ากันว่าเป็นเทคโนโลยีที่จะมาเปลี่ยนโลก
