คอลัมน์ เรื่องเล่าจากต่างแดน โดย 2 Cents
อเมริกามีสองพรรคใหญ่คือ Democrat (หรือ left-wing, liberal) กับ Republican (หรือ right-wing, conservative)
Electoral College Vote: ก็คือระบบการเลือก ปธน. ของที่นี่ (อเมริกา) ตามที่เราอธิบายไป
Popular Vote: ก็คือ ระบบการเลือกตั้งแบบเสียงข้างมากแบบปกติ
Runoff Election: คือการเลือกตั้งซ่อมเนื่องจากผลการเลือกตั้งไม่เป็นไปตามที่กฎหมายกำหนด ที่แต่ละรัฐจะแตกต่างกันไป บางรัฐจะมี ในขณะที่ส่วนมากจะไม่มี
เช่นรัฐ Georgia กฎหมายกำหนดว่าการเลือกตั้งจะชนะได้ คนชนะจะต้องได้คะแนนมากกว่า 50% ของคนที่มาลงคะแนน ถ้าไม่มีใครได้คะแนนเกิน 50% (เช่น มีผู้สมัคร 3 คน คนหนึ่งได้ 49% อีกคนได้ 47% คนสุดท้ายได้ 4%) ก็จะต้องมีการเลือกตั้งใหม่ ที่เรียกว่า runoff election โดยจะเอาสองคนที่ได้คะแนนสูงสุดในครั้งที่แล้วมาแข่งกัน พอมีแค่สองคน ก็จะต้องมีคนหนึ่งได้เกิน 50% ของคะแนนโหวตแน่ๆ
Special Election: คือการเลือกตั้งพิเศษเพื่อหา สส. มาแทน สส. เก่าที่ลาออกหรือเสียชีวิต ถ้าเป็น U.S. Senator ลาออกหรือเสียชีวิต ผู้ว่าการรัฐจะเป็นคนเลือกคนมาแทนจนกว่าจะครบวาระถึงมีการเลือกตั้งคนใหม่ จึงไม่มี Special Election สำหรับ U.S. Senator
Blue states: คือรัฐที่คนส่วนมากโหวตให้พรรค Democrat (เพราะ Democrat สัญลักษณ์เขาคือ ลา และสีของพรรคเขาคือสีฟ้า/น้ำเงิน) คือ ผลจะออกมาว่า Democrat ชนะแทบจะเสมอ รัฐพวกนี้ส่วนมากจะอยู่ขอบๆ สองฝั่งของประเทศ เช่น CA, OR, WA, NY, MA
Red states: คือรัฐที่คนส่วนมากโหวตให้พรรค Republican (เพราะ Republican สัญลักษณ์เขาคือ ช้าง และสีของพรรคเขาคือสีแดง/น้ำเงิน) คือผลจะออกมาว่า Republican ชนะแทบจะเสมอ รัฐพวกนี้ส่วนมากจะอยู่กลางๆ ประเทศ เช่น TX, FL, LA, KS
Swing States: หรือ battleground states คือรัฐที่ไม่มีฐานเสียงพรรคไหนนำอย่างเด็ดขาด ผลเลือกตั้งจะออกทางไหนก็ได้ เช่น MI, OH, GA, etc. ส่วนมากนักการเมืองจึงเน้นการหาเสียงในรัฐพวกนี้
Exit Poll: คือการสำรวจความคิดเห็นของผู้ที่ออกจากสถานที่เลือกตั้ง (ถึงเรียกว่า Exit Poll) โดยถามว่าพวกเขาลงคะแนนเสียงอย่างไร เขาจะใช้ Exit Poll นี้ในการทำนายว่าใครจะเป็นผู้ชนะ
จำไม่ได้แล้วว่ามีอะไรอีก
ใครเห็นคำไหนแล้วสงสัยว่ามันแปลว่าอะไรถามมาได้นะคะ
อ้อ เวลาเขาทำแผนที่ ที่ลงสีแดง ฟ้า บอกว่าตรงไหนโหวตให้พรรคไหน บางทีจะดูเหมือนว่าอเมริกามีแต่คนโหวตให้ Republican เพราะแผนที่จะสีแดงแทบทั้งประเทศเลย
จริงๆ แล้วมันไม่ใช่แบบนั้นนะคะ แต่นั่นเป็นเพราะบริเวณกลางและทางเหนือของประเทศคนจะอยู่กันน้อย เพราะฉะนั้นการที่สีแดงกินพื้นที่มากไม่ได้หมายความว่าคนมาก
เราทำแผนที่มาให้ดูนะคะ ว่าจำนวนประชากรทั้งหมดใน 6 รัฐทางมุมซ้ายบนของประเทศ ยังน้อยกว่าประชากรใน New York City กับ Long Island ตรงจุด ฟ้าๆ เล็กๆ ตรงริมขวาของแผนที่ ที่เราวงไว้ นี่แหละค่ะที่ทำให้แผนที่มันแดงไปหมด เพราะมันพื้นที่เยอะแต่คนน้อย
(จากภาพ จำนวนประชากรในบางรัฐในอเมริกา)
จบเรื่องการเลือกตั้งแล้ว ถ้ามีโอกาสเราจะมาเล่าเรื่องระบบการเมืองการปกครอง กฎหมาย และการทำนโยบายต่างๆ ของที่นี่ ที่ก็ต่างจากบ้านเรามากมายอีกเหมือนกัน
